တင္းတိပ္အတြက္ ေနာက္ဆံုးေပၚကုထံုး

တင်းတိပ်ဟာ အမျိုးသမီးတွေကို ဒုက္ခပေးပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ လူပေါင်း ၅-၆သန်းနီးပါး ခံစားနေရတယ်။ အဲဒီထဲက ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်တယ်။ မျက်နှာတင်းတိပ်ဟာ မျက်နှာပေါ် ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အညိုကွက်၊ အမဲကွက်တွေပေါ်ပေါက်လာတာဖြစ်တယ်။ ပါး၊နှာခေါင်း၊ မေးစေ့၊ နဖူး၊ အပေါ်နုတ်ခမ်းစတဲ့နေရာတွေမှာ အဖြစ်များတယ်။ ဆရာဝန်တွေသာမက မိတ်ကပ်ပညာရှင်တွေကို အတော်ဒုက္ခပေးတဲ့ထဲမှာ တင်းတိပ်လည်းပါတယ်။ ကုရလည်းခက်၊ ပျောက်ဖို့လည်း အချိန်ကြာ၊ ဒီကြားထဲ ဆောင်စရာ၊ရှောင်စရာတွေကလည်း ရှိသေး။

တင်းတိပ်ဟာ အီစတိုဂျင် ဟော်မုန်းနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ သိထားတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန် သို့မဟုတ် က်ိုယ်ဝန်တားဆေးတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်။ နေလောင်ခြင်းက တင်းတိပ်ကို ဖြစ်စေတယ်။ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကြောင့်သာမက အနီအောက်ရောင်ခြည်ကြောင့်ပါ ဖြစ်တတ်တယ်။ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကို မျက်စိနဲ့မမြင်နိုင်ပေမယ့် အနီအောက်ရောင်ခြည်ကဖြစ်တဲ့ အပူကိုတော့ ခံစားသိရှိနိုင်ပါတယ်။ဒါ့ကြောင့် အပူချိန်ပြင်းခြင်စကလည်း တင်းတိပ်ကို ပိုဆိုးစေတယ်။ ဒါ့ကြောင့် broad spectrum နေလောင်ကာတဲ့လိမ်းဆေးတွေက ပိုမိုအသုံးဝင်လာတယ်။နေလောင်ကာထဲမှာ UVB သာမက UVA ကာကွယ်တဲ့ super sunscreen တွေကို ရွေးသုံးသင့်တယ်။

ပုံမှန်အားဖြင့် မနက်ပိုင်းမှာ vitamin C serum လိမ်းဆေးတွေ လိမ်းသင့်တယ်။ ပြီးရင် kojic acid နဲ့ arbutin ပါတဲ့ skin lightener လိမ်းဆေးတွေ ဆက်သုံးပါ။HQ 2-5% ကို ၃-၁၂ လထိ သုံးနိုင်တယ်။ဆေးသုံးပြီး မျက်နှာရဲတာ ပူစပ်ပူလောင်နေတာရှိနိုင်တယ်။သတိပြုရမှာက 4% ကို ကြာရှည်သူံးရင် မျကိနှာအရောင်မဲသွားတာ( onchronosis) ရှိနိုင်တယ်။ hydroquinone မှာ ဘော့ဖျက်လို အရောင်ချွတ်တဲ့ အာနိသင်ရှိတယ်။ အဲဒီဆေးက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးလည်း ရှိလို့ နားမလည်ဘဲ ရမ်းမသုံးသင့်ပါ။ အခုပြောမှာက တင်းတိပ်ကို ဘေးထွက်ဆ်ုးကျိုး နည်းနည်းနဲ့ ကုသနိုင်တဲ့ နည်းတွေပါ။

ပထမတခုက azelaic acid ဖြစ်ပါတယ်။ azelaic acid 20% လိမ်းဆေးက hydroquinone 4% နဲ့ အာနိသင်တူတယ်။ လေ့လာမှုတခုကတော့ 2% hydroquinone ထက် အာနိသင်ပိုကောင်းပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးပိုနည်းပါသတဲ့။ azelaic acid 20% ကို glycolic acid 15% နဲ့ ပေါင်းလိမ်းခြင်းဟာ တငိးတိပ်ပျောက်တာ ပိုမြန်ပါစေတယ်။ တချို့က tretinoin 0.05% နဲ့လည်း ရောလိမ်းတယ်။ ဆေးခန်းမှာ လက်တွေ့စမ်းသုံးကြည့်တဲ့အခါ ပျောက်ကင်းနိုင်ချေ ပုံမှန်ထက် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းထိ မြင့်တက်လာတယ်။ sensitive skin မှာ အလွန်အသုံးဝင်တယ်။

နောက်တခုက kojic acid ဖြစ်တယ်။ ဂျပန်ဆန်အရက်မှာ ပါတဲ့ kojic acid ဟာ အသားဖြူတဲ့ အာနိသင်ရှိတာ သိခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အခုက တင်းတိပ်အတွက်။ တင်းတိပ်မှာ kojic acid 1-4% ထိ သုံးနိုင်တယ်။ kojic acid 2% နဲ့ hydroquinone 2% လိမ်းဆေးဟာ glycolic acid 10% နဲ့ hydroquinone 2% နှစ်မျိုးစပ်လိမ်းဆေးထက် အာနိသင်ပိုကောင်းတာ တွေ့ရတယ်။ ၅၂ % ထိ သက်သာစေတယ်။ sensitive skin မှာ တခြားဆေးတွေ မခံနိုင်ရင် kojic acid ပါတဲ့ လိမ်းဆေးကို ထည့်သုံးရတယ်။

စတီးရွိုက်တွေကို တငိးတိပ်မှာသုံးတယ်။ prostaglandin နဲ့ leucotriene တွေက melanogenesis ကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။ စတီးရွိုက်က ဒီလိုဖွဲ့စည်းမှုကို တားဆီးလိုက်တယ်။ စတီးရွိုက်ရွေးတဲ့အခါ potent or superpotent အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်သင့်တယ်။ သို့သော် ဒီဆေး တမျိုးတည်းလိမ်းခြင်းက အာနိသင်ထူးခြားမှုက သိပ်မရှိတာ တွေ့ရတယ်။

နောက်တခုက ဝက်ခြံမှာသုံးတဲ့ tretinoinဆေးတွေဖြစ်ပါတယ်။ tretinoin လိမ်းဆေး ကို UVB ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ တင်းတိပ်၊အမဲစက်မှာ သဲုးနိုင်တယ်။ နေ့စဉ်သုံးရင်တောင် ၆ လနေမှ ထူးခြားမှုကို တွေ့နိုင်တယ်။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး မျကိနှာရဲတာ ပူစပ်ပူလောင် ဖြစ်တတ်တယ်။ adapalene က tretinoin လို အာနိသင်ရှိပြီး ကောင်းတားတာက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ပိုနည်းတာဖြစ်တယ်။

chemical peel မှာ သုံးလေ့ရှိတဲ့ glycolic acid ကိုသုံးတာပါ။ peel လုပ်တဲ့အခါ ပြင်းအား 50-70% ထိ သူံးနိုင်တယ်။ တင်းတိပ်မှာတော့ glycolic acid ပြင်းအား 5-10% လောက်သာ သုံးရမယ်။ ကောင်းတာက အပေါ်ယံအရေပြားကို ကွာစေပြီး တင်းတိပ်ကွက်ကို လျှော့ပါးသက်သာစေတယ်။skin lightening အာနိသင်ရှိတယ်။ သတိပြုရမှာက 10%glycolic acid သုံးရင် moisturizer တမျိုးမျိုး ထပ်လိမ်းပေးသင့်တယ်။

mequinol ဆိုတာ hydroquinone ကနေ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာတဲ့ဆေးဖြစ်တယ်။ တင်းတိပ်မှာ mequinol 2% ပြင်းအားကိုသာ အသုံးပြုရတယ်။ ဆေးက ရှာရခက်တယ်။ နိုင်ငံခြားက တိုက်ရိုက်လှမ်းမှာရတယ်။ စျေးလည်း မသေးပါ။ tretinoin 0.01% နဲ့ ရောသုံးရင် ငါးယောက်မှာ လေးယောက်ဟာ သုံးလအကြာမှာ သက်သာလာတာ တွေ့ရတယ်။

arbutin
bearberry အပင်က ရတဲ့ arbutin ဓာတ်ဟာ အမဲစက်အတွက် အလွန်ကောင်းပါတယ်။ hydroquinone နဲ့ အာနိသင်တူတယ်။ deoxyarbutin ဆိုတာ နောကိဆုံးပေါ်နည်းပညာနဲ့ ထုတ်ထားတဲ့ arbutin ဓာတ်တမျု်းဖြစ်တယ်။ သဘာဝအသားဖြူဆေးတမျု်းဖြစ်ပြီး တင်းတိပ်၊မှဲ့ခြောက်ကုသရာမှာ အသုံးဝင်တယ်။ လိမ်းဆေးတွေထဲမှာ arbutin ကို ထည့်လေ့ရှိပါတယ်။

N-acetyl-4-S-cystaeminylphenol (NCAP)
phenolic ခေါ်တဲ့ ဓာတ်ပေါင်းတခုဖြစ်ပါတယ်။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးက hydroquinone လောက် မဆိုးပဲ သက်သာစေတယ်။ တင်းတိပ်လူနာ(၁၂)ယောက်ကို လေ့လာကြည့်ရာမှာ NCAP 4% လိမ်းခြင်းဖြင့် (၆၆ )ရာခိုင်နှုန်းက သက်သာလာပြီး NCAP 8% ပေးတဲ့အခါ ရာနှုန်းပြည့်ပျောက်ကင်းတာ တွေ့ရတယ်။ နေ့စဉ်လိမ်းပေးရင် နှစ်ပတ်ကျော်တာနဲ့ စတင် သိသာလာတယ်။

tranexamic acid
tranexamic acid ဆိုတာ သွေးတိတ်ဆေး တမျိုးဖြစ်တယ်။ အမှန်က ရာသီသွေးများတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ၊ သွေးသွန်တဲ့အမျိုးသမီးတွေမှာ ပေးလေ့ရှိတယ်။ နောက်ဆုံးလေ့လာမှုအရ တင်းတိပ်လူနာမှာ tranexamic acid 250mg တနေ့ နှစ်ကြိမ်ပေးခြင်းအားဖြင့် သုံးလအကြာမှာ တငိးတိပ်သိသိသာသာ သက်သာလာတာ တွေ့ရတယ်။ လိမ်းဆေးတွေကတော့ပိုကောင်းတယ်။ ဝယ်ရခက်တယ်။ နိုင်ငံခြားကနေ တိုက်ရိုက်လှမ်းမှာရတယ်။ ဆေးတဗူးကို သိန်းဂဏာန်းထိ ရှိတယ်။ တင်းတိပ် သိပ်မဆိုးတဲ့ လူနာဟာ ဒီဆေးနဲ့ ပျောက်ကင်းသက်သာနိုင်တယ်။

ဒေါက်တာအေးမင်းထူး
၃.၁.၁၈